Türkiye’de bugüne kadar 775 ulusal meslek standardı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Ulusal yeterlilik sayısı ise 423 oldu ve bunların 238 tanesinde aktif olarak belgelendirme yapılabiliyor.

Mesleki Yeterlilik Kurumu(MYK), tehlikeli ve çok tehlikeli 81meslekte Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğunu ilk etapta 115 mesleğe çıkarmak

için gerekli hazırlıkları yürütüyor. Amaç, tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerin tümünde sektörde sadece bilgi, beceri ve yetkinliği ispatlanmış belgeli kişilerin çalıştırılması. Mesleki Yeterlilik Kurumu ayrıca şuan 238 meslekte sınav ve belgelendirme faaliyetlerini de yürütüyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Mesleki Yeterlilik Kurumu(MYK) Başkanı Adem Ceylan, ulusal meslek standardı ve ulusal yeterliliklerde Türkiye’nin çalışmaları, dünyadaki yeri ve hedeflerini anlattı.

Mesleki Yeterlilik Kurumu ve faaliyetleri hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK), ulusal meslek standardı ve ulusal yeterliliklerin hazırlanıp ulusal yeterliliklere uygun sınav ve belgelendirme yapılmasını amaçlayan ulusal yeterlilik sistemini kurmak ve işletmek amacıyla 5544 Sayılı Kanun ile kurulmuştur.  Kurumumuzun temel hedeflerinden biri de eğitim ile istihdam arasında doğru ilişkinin kurulmasını sağlamak ve hayat boyu öğrenmeye katkı sağlamaktır. Bu kapsamda, iş dünyası aktörler ile işbirliği içerisinde ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler geliştirilmektedir. Ayrıca ulusal yeterliliklere dayalı sınav ve belgelendirme faaliyetleri de kişilerin yetkinliklerini ortaya koyarak belge sahibi olması sağlanmakta.

Ulusal meslek standardı ve ulusal yeterliliklerden bahsedebilir misiniz? Hazırlama ve onay süreçleri nasıl işletilmektedir? İş dünyasına katkıları nelerdir?

Ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler hazırlanacağı sektörü temsil kabiliyeti bulunan sivil toplum kuruluşlarınca hazırlanmaktadır. İşçi ve işveren sendikaları, meslek örgütleri, dernekler, vakıflar ve ilgili kamu kurumları Kurumumuzun yönlendirmesinde standart ve yeterlilikleri hazırlamaktadır. Ulusal meslek standartları bir mesleğin icrası için gerekli olan bilgi, beceri, tutum ve davranışları tanımlayan asgari normdur. Meslek standartları eğitim programlarına önemli bir girdi teşkil etmekte olup istihdam ile eğitim dünyasının arasında bir köprü oluşmasını sağlayan önemli bir de araçtır. Ulusal yeterlilikler ise bir mesleği icra edecek kişilerin sahip olması gereken niteliklerin nasıl ölçme ve değerlendirmeye tabi tutulacağını açıklayan dokümanlardır. Bugüne kadar 773 ulusal meslek standardı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ulusal yeterlilik sayısı ise 423olmuştur ve bunların 238 tanesinde aktif olarak belgelendirme yapılabilmektedir.

Mesleki Yeterlilik Belgesi nedir? Mesleki Yeterlilik Belgelerinin çalışma hayatına etkileri neler olacak?

Mesleki Yeterlilik Belgesi bireylerin bilgi ve becerilerinin, güvenilir, şeffaf ve uluslararası kıyaslanabilir bir altyapı içerisinde değerlendirmeye tutulması neticesinde verilen belgelerdir. Mesleki Yeterlilik Belgesi iş dünyasının tüm aktörlerinin bir araya gelerek oluşturduğu ulusal yeterliliklere dayalı ölçme ve değerlendirme süreçlerinden sonra düzenlenen bir belgedir ve bu sayede iş dünyasının ihtiyaçlarını göz önüne alarak sertifikalandırılmış bireylerin iş piyasasında yer alması sağlanmaktadır. Mesleki Yeterlilik Belgesi verilebilen alanların büyük çoğunluğunda sınava girmek için herhangi bir eğitim ve deneyim şartı aranmadığı için de Mesleki Yeterlilik Belgesi ile kişilerin önceki öğrenmelerini tanıtma şansı olmaktadır. Mesleki Yeterlilik Belgesi

almak isteyen kişilerin yalnızca mesleklerini başarılı şekilde icra etmesi değil aynı zamanda mesleğinin gerektirdiği düzeyde iş sağlığı ve güvenliği, kalite ve çevre gibi kavramlar hakkında da farkındalığının bulunması gerekir. İşini güvenli, çevrenin korunmasına dikkat ederek ve doğru şekilde icra eden kişilerin belgelendiriliyor olması da Mesleki Yeterlilik Belgesinin en önemli artılarından birisidir. Mesleki Yeterlilik Belgesi sahibi kişi yetkinliğini kalite güvencesi sağlanmış bir sistem ile ispat ettiğinden ve hem belge hem de belgeye konu ulusal yeterlilikte kişinin sahip olduğu asgari bilgi, beceri ve yetkinlikler tanımlandığı için işveren ihtiyacına uygun ve yetkin kişiyi istihdam edebilecek ve bu da iş başı eğitim süresini azaltacak ve bir yandan da işte verimliliği artıracaktır.

Sınav ve belgelendirme faaliyetleri hangi kuruluşlar tarafından gerçekleştiriliyor? Şu ana kadar ne kadar belgelendirme yapıldı?

Sınav ve belgelendirme faaliyetleri uluslararası akreditasyona sahip ve Kurumumuz tarafından yetkilendirilmiş sınav ve belgelendirme kuruluşlarınca yapılmaktadır. Büyük çoğunluğu kamu kurumu

niteliğindeki kuruluşların ve üniversitelerin iktisadi işletmeleri olmak üzere 113 kuruluş bulunmaktadır. Ayrıca 110 Kuruluşun da yetkilendirme süreçleri devam etmektedir. Bugüne kadar 15 sektörde toplam 238 meslekte Yetkilendirilmiş Belgelendirme kuruluşlarımızca yapılan teorik ve performans sınavlarından başarılı olan 271.000 kişiye MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi verilmiştir.

Tehlikeli ve çok tehlikeli 48 meslekte Mesleki Yeterlilik Belgesi neden zorunlu?

Mesleki Yeterlilik Belgesi sahibi kişiler sadece mesleklerini başarı ile icra ettiklerini değil aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliği, çevre ve kalite gibi unsurlarda da bilgi ve yetkinlik sahibi olduğunu da kanıtlamış kişilerdir. Bu sebeple tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışan Mesleki Yeterlilik Belgesi sahibi kişiler iş sağlığı ve güvenliği konusunda farkındalığı olan kişilerdir. Malumlarınız özellikle 2014 yılında ülkemizde hepimizi derinden etkileyen iş kazaları meydana geldi, işte bu kazaların yeniden yaşanma ihtimalinin en aza indirilmesi kapsamında MYK

Mesleki Yeterlilik Belgeleri tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılan tebliğlerde yer alan mesleklerde zorunlu hale getirildi. Bu doğrultuda, ülkemizde iş kazalarının en çok yaşandığı sektörler inşaat, otomotiv, metal, enerji ve elektrik-elektronik sektörlerinde toplam 48 meslekte MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi artık zorunlu durumda.

Tabi bu noktada MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğunda 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanuna gire alınmış ustalık belgeleri ile mesleki ve teknik eğitim veren lise ve meslek yüksek okulu diplomasına sahip olup bu belge ve diplomaları ile aynı alanda çalışan kişiler için herhangi bir belge şartının aranmadığını ve bu belgelere ilişkin muafiyet sağlandığını belirtmek isterim. Belge zorunluluğunda getirilen bu muafiyet ile henüz MYK Mesleki Yeterlilik Belgeli kişi sayısının istenilen düzeyde olmaması nedeniyle çalışma hayatının olumsuz etkilenmemesi amaçlanmıştır.

Mesleki Yeterlilik Kurumu olarak MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğunu kısa bir zaman içerisinde 81 meslekten ilk etapta 115 mesleğe çıkarmak için gerekli hazırlıkları yürütüyoruz. Amacımız tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerin tümünde sektörde sadece bilgi, beceri ve yetkinliği ispatlanmış belgeli kişilerin çalıştırılması.

Mesleki Yeterlilik Belgesi çalışana ve işverene ek yük getiriyor mu? Bu konudaki teşvikleriniz nelerdir?

Öncelikle şunu ifade etmek isterim ki MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğu kanun çalışmalarında ceberut bir devlet anlayışından uzak durularak bir tarafta zorunluluk ve cezai müeyyideler getirilirken diğer taraftan MYK belgesine ilişkin sınav ve belge ücretlerinin devlet tarafından karşılanması sağlandı. Bu kapsamda zorunluluk kapsamındaki 81 meslekte sınava girerek Mesleki Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanan kişilerin sınav ücreti İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanarak çalışana ve işverene ilave ek yük getirilmemiştir. Bu doğrultuda, herhangi bir yasal kesintiye uğramaksızın, kanunda belirlenmiş sınır olan brüt asgari ücretin yarısına kadar olan sınav ve belge ücreti iadeleri belge sahibi vatandaşlarımıza SMS bilgilendirmesi ile duyurulmaktadır.

Bu kapsamda bugüne kadar toplam 182.475 kişinin yaklaşık 126 milyon TL tutarındaki sınav ve belge ücret iadeleri İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmıştır.

Biraz önce de ifade ettiğim gibi Mesleki Yeterlilik Kurumu olarak şuan 238 meslekte sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürütüyoruz.  81 meslek dışında da belge almak isteyen kişilerin teşviklerden yararlanabilmesi için Avrupa Birliği fonlarından yararlanıyoruz. Bünyemizde bulundan AB hibelerinden vatandaşlarımızın sınav ücretlerini 300 Euro’ya kadar iade ediyoruz. Bu kapsamda bugüne kadar yaklaşık 32.000 kişinin yaklaşık 18 milyon TL tutarındaki sınav ücreti iade etmiş bulunmaktayız.

Meslek standartları nedir ve içeriğinde neler yer almaktadır?

Meslek standartları; bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için o mesleği icra edenlerin sahip olmaları gereken bilgi ve becerileri tanımlayan, ilgili meslekte hangi görevlerin yerine getirileceğini hangi işlemlerin yapılacağını ortaya koyan teknik dokümanlardır.

Meslek standartları kapsamında; mesleğin tanımı yapılmakta, mesleğin uluslararası sınıflama sistemindeki yeri belirlenmekte, mesleğin görevleri, işlemleri ve başarım ölçütleri ile mesleğin icrasında kullanılan araç, gereç, alet ve ekipman bilgilerine yer verilmektedir.

Meslek standartları ile ilgili önemle vurgulanması gereken husus; her meslek standardında o mesleğin icrasında uyulması gereken İş Sağlığı ve Güvenliği, Çevre Koruma ve Kalite gerekliliklerine yer verilmesidir.

Ülkemizde meslek standartları nasıl hazırlanmakta ve yürürlüğe girmektedir?

MYK olarak meslek standartlarını bizzat masa başında hazırlamıyoruz. Meslek standartları Kurumumuz tarafından görevlendirilen sektörünü ve mesleği temsil yeteneğine sahip bizzat o mesleğin içinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanmaktadır. Hazırlanan meslek standartları ilgili tüm tarafların görüşüne sunulmakta, gelen görüşler bu dokümanlara yansıtılmaktadır. Meslek standartları, MYK koordinasyonunda yapılandırılmış Sektör Komitelerinde incelenmekte ve doğrulanmaktadır.

Meslek standartları Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmektedir.

Şuan için yürürlükte olan kaç meslek standardımız bulunmakta? 775 ulusal meslek standardı yürürlükte bulunmaktadır.  Meslek standartları, 5 yılda bir sektörün değişen ihtiyaçlarına bağlı olarak yine sektörle işbirliği içerisinde değerlendirilmekte ve ihtiyaç halinde bu standartlar güncellenmektedir. Şimdiye kadar 118 ulusal meslek standardımızda güncellenmiştir.

Medya, İletişim ve Yayıncılık sektöründen bahsettiniz. Bu sektördeki çalışmalara kısaca değinebilir misiniz?

Medya, iletişim ve yayıncılık sektöründe toplam 70 meslek standardımız yürürlükte bulunmaktadır. Yürürlükteki meslek standartları; medya, basın, matbaacılık, yayıncılık gibi alanları kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Medya alanında örnekler; Haber spikeri, Kurgucu, Kameraman, Program Yapımcısı (televizyon ve radyo) vb. Basın alanında örnekler; Sayfa Editörü, Haber Editörü, Muhabir vb.

Farklı diğer sektörlerden meslek standardı örnekleri verebilir misiniz?

• Toplumsal ve Kişisel Hizmetler sektöründe; Güzellik Uzmanı, Kuaför
• Kültür, Tasarım ve Sanat sektöründe; Dansçı, Figüran, Opera Şarkıcısı, Oyuncu
• İş ve Yönetim sektöründe; KOBİ Danışmanı, Proje Yöneticisi, Yönetim Danışmanı

Sohbetimizin başında ulusal yeterliliklerden bahsetmiştiniz. Ulusal yeterlilikler nedir? Kaç ulusal yeterlilik yürürlüğe girdi?

Ulusal meslek standartları temel alınarak hazırlanan dokümanlar. İlgili mesleklerde bireylerin yetkin olup olmadığının ölçülmesi, değerlendirilmesi ve belgelendirilmesine ilişkin unsurları içermektedir. Teorik sınavlar, performansa dayalı sınavlar ve başarı kriterleri, bu ulusal yeterlilikler kullanılarak MYK tarafından yetkilendirilen sınav ve belgelendirme kuruluşlarınca sınavlar yapılmakta ve başarılı olanlar MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine ulaşmaktadır. 386 ulusal yeterlilik yürürlüğe girmiştir. Sınav ve belgelendirme yapmak üzere 80 kuruluşumuz yetkilendirilmiş olup, 199 ulusal yeterliliğin belgelendirme faaliyetleri yürütülmektedir.