-Hazır giyim ihracatı için 2024, kolay bir yıl olmayacak. Hazır giyim ihracatçıları bu zorlu sürecin yılın son çeyreğinde yerini toparlanmaya bırakmasını bekliyor. Sektörün öncelikli hedefi; katma değerli üretim ile mevcudu korumak…
Hazır giyim ihracatçıları, ana ihraç pazarı Avrupa’daki durgunluk, Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı belirsizlik, yurt içinde finansmana erişim sıkıntısı, işçilik/enerji maliyetlerindeki artışlar nedeniyle 2023 yılını Türkiye geneli ve EHKİB özelinde geçen yıla kıyasla yüzde 9 düşüşle kapattı.
TİCARET SOHBETLERİ için bir araya geldiğimiz Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş, bu yılki ihracat hedeflerinin 1 milyar 350 milyon dolar olduğunu söyledi. Özellikle bu süreçte katma değerli üretime odaklanacaklarına dikkat çeken Sertbaş, ayrıca dış pazarlara yönelik tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine ağırlık vereceklerinin altını çiziyor.
Bu kapsamda mayısta bir grup İtalyan alıcıyı İzmir’de ağırlamayı planladıklarını anlatan Sertbaş, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Kümelenme Destek programı içinde başvuruda bulunduklarını bildirdi.
*2023 ihracat rakamları ile yılın sektör özelinde genel bir değerlendirmesini yapar mısınız?
Türkiye geneli hazır giyim sektöründe 2023 yılında 19,2 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirdik. EHKİB 2023 ihracatımız ise 1 milyar 340 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2023 yılını Türkiye geneli ve EHKİB özelinde geçen yıla kıyasla yüzde 9 düşüşle kapattık.
2023 yılı sektörümüz için zor bir yıl oldu. Ana ihraç pazarımız Avrupa’daki durgunluk, Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı belirsizlik, yurt içinde finansmana erişim sıkıntısı, işçilik/enerji maliyetlerindeki artışlar bizi zorladı. Maliyet artışları nedeniyle rakiplerimize göre pahalı kaldığımız için müşteriler gitmeye başladı. Giden müşterinin yerine yenisini bulmak kolay olmuyor.
2024 yılına nasıl başladınız?
2023’ten devam eden problemlerle yeni yıla başladık, yüksek enflasyonun henüz kontrol altına alınamamış olması, dış talepte bir artış olmaması 2024’ün de kolay bir yıl olmayacağını gösteriyor.
İhracatımızın yüzde 60’ını yaptığımız ana pazarımız AB’de, resesyonun etkisi nedeniyle talep yetersizliği devam ediyor. Talebin düşük kalması üretimi de olumsuz etkiliyor.
Kapasite kullanım oranımız yüzde 84’lerden yüzde 76,4 seviyelerine gerilemiş durumda. Ayrıca, 2023 yılı ekim ayında iplik, kumaş, hazır giyim ürünlerinin ithalatına getirilen yüzde 10’luk ilave gümrük vergisi kararı biz hazır giyim ihracatçıları için durumu daha da zorlaştırdı. Bu zorlukların 2024’ün ilk yarısında da işlerimizi olumsuz etkileyeceğini tahmin ediyoruz. Sektörde işlerin yolunda gitmesi halinde toparlanmanın yılın son çeyreğinde olmasını bekliyoruz. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Kurulu olarak yıl sonu ihracat hedefimizi 20 milyar dolar olarak belirledik.
2024 yılı ocak ayı verileri geldi. Ocak ihracat verileri üzerinden beklentiler nasıl?
Genel ekonomik konjonktür, dış talep yetersizliği maalesef ihracat rakamlarımıza da yansıyor. 2024 yılı ocak ayı rakamları açıklandı, ihracatımızda düşüş maalesef devam ediyor. Düşüş oranımız Türkiye genelinde bölgemize kıyasla daha fazla. Ocak ayını geçen yılla kıyasladığımızda ise, Türkiye genelinde ihracatımız yüzde 12 azalarak 1,4 milyar dolar, EHKİB ihracatımız ise yüzde 2 azalarak 113 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2024 yılında geçen seneyi yakalamaya çalışacağız. Bu sene 1 milyar 350 milyon dolar ihracat hedefliyoruz.
Katma değerli ihracat özelinde yarattığınız fark sizi Türkiye genelindeki durumdan ayrıştırdı. Bu özelde nasıl bir karneniz var?
İhracatımız şu an iyi gitmiyor ama diğer taraftan Türkiye’nin en katma değerli ihracat yapan sektörleri arasındayız. Kilogram başına ihracat birim fiyatımız Türkiye ortalamasının oldukça üzerinde. Kilogram başına ihracat birim fiyatımız; Türkiye genelinde 15 dolar iken bu rakam EHKİB özelinde 21 dolar seviyesinde…
2023 yılında nasıl bir pazarlama strateji uyguladınız ve geri dönüşleri nasıl oldu?
2023 yılında hem Ticaret Bakanlığı hedefleri ve stratejileri doğrultusunda hem de hız kesen ihracata yeni bir nefes olabilmek adına yurt dışı pazarlama ve faaliyetlerimize odaklandık.
Ana ihraç pazarımız Avrupa’nın dışında Ticaret Bakanlığımızın da desteği ile “Uzak Ülkeler Stratejisi” doğrultusunda, özellikle dünyanın en büyük hazır giyim ithalatçısı ABD pazarını kendimize hedef belirledik. 2023 yılında 6 fuara milli katılım düzenledik.
Bu fuarlarda yapılan çalışmaları biraz daha ayrıntılandırmanızı istesem…
2023 yılı dış pazar faaliyetlerimiz kapsamında moda sektörünü dünyadaki en önemli fuarlarından Premiere Vision Manufacturing Paris Fuarı’na şubat ve temmuz aylarında 41 firma ile katıldık. Munich Fabric Start The Source Fuarı’na ocak ve temmuz aylarında 23 firma ile katılım gösterdik. Ayrıca Ticaret Bakanlığı’nın belirlediği uzak ülkeler stratejisinde yer alan ABD/New York’ta düzenlenen PV Manufacturing New York fuarına ocak ve temmuz aylarında 18 firma ile katılım sağladık.
Bu kapsamda yıl içinde milli katılım düzenlediğimiz 6 fuara toplam 82 firmamızla katılım sağladık. Fuarların yanında 6-9 Mart 2023 tarihlerinde İzmir’de İtalya Alım Heyeti gerçekleştirdik. Organizasyon kapsamında üretici firmalarımız yaklaşık 200 ikili görüşme gerçekleştirdi.
2024 yılında da İtalya pazarı ve diğer hedef pazarlara yönelik Sektörel Alım/Ticaret heyetleri organize etmeyi hedefliyoruz. Ayrıca yurt içinde ise İzmir’de İZFAŞ tarafından organize edilen 17-19 Ekim 2023 tarihlerinde 6. kez düzenlenen Fashion Prime Tekstil, Hazır Giyim Tedarikçileri ve Teknolojileri fuarı Manufacturing bölümüne 35 firmamız katılım sağladı. Yine 21-24 Kasım 2023 tarihlerinde 17. kez düzenlenen Türkiye’nin en büyük gelinlik, damatlık & abiye fuarı IF Wedding Fashion İzmir fuarında üyelerimizin katılımını teşvik ettik. Fashion Prime ve IF Wedding Fashion İzmir fuarları şehrimize, bölgemize ayrıca güç ve ivme kazandırdığını belirtmek istiyorum.
Sektörde kalifiye iş gücünün arttırılması çok önem verdiğiniz bir konu. Tercihim Tekstil Mühendisliği Burs Projesi başlattınız. Bu projede gelinen noktayı değerlendirir misiniz?
Bu doğrultuda 2019 yılında hazır giyim ve konfeksiyon firmalarının ileriki yıllarda nitelikli tekstil mühendisi ihtiyacına cevap vermek amacıyla lise öğrencisi gençlere tekstil mühendisliğini tanıtmak üzere “Tekstil Mühendisliği Algısının Yükseltilmesi” isimli projeyi hayata geçirdik. Bu proje ile Türkiye genelinde ilk 20.000’den- 80.000’e giren öğrencilerden, Tekstil Mühendisliği tercih eden öğrencilere farklı rakamlarda burslar veriyoruz. Bu proje ile birlikte Tekstil Mühendisliği fakültelerinde yüzde 40 olan doluluk oranı yüzde 90’lara çıktı ve bölümün taban puanları yükseldi. Proje kapsamında toplam 319 öğrenci burs alıyor. Meslek liselerine yönelik de projelerimiz var. Mesleğim Geleceğim Projesi / Ayrıca bu proje ile bağlantılı olarak meslek liselerinin de nitelik, kalite ve popülerliğini arttırmak için meslek liselerine yönelik “Mesleğim Geleceğim” projesini de başlattık. Bu proje kapsamında İzmir genelinde 10 meslek lisesini, gönüllü üye firmalarımızla eşleştirerek bu liselere malzeme, kumaş, okuldaki çeşitli makineler için bakım onarım desteği sağlıyoruz.
Katma değerli ihracat yapmanın, küresel rekabette rakiplerden bir adım öne geçmenin yolu tasarımdan geçiyor. Tasarım gücümüzü artırmaya yönelik yürüttüğünüz çalışmaları anlatır mısınız?
Bugün sektörümüzün tasarım gücü sayesinde ülkemizin en katma değerli ihracat yapan sektörleri arasındayız. Ticaret Bakanlığımız ve TİM tasarımı, tasarımcıyı, tasarım projelerini her platformda destekliyor. Yetenekli gençlerin keşfedilmesi, sektöre kazandırılması, tasarım kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla her sene Moda Tasarım Yarışmaları organize ediyoruz.
17.yarışmamızı 2023’ün eylül ayında “Seed” /Tohum temasıyla İzmir Arena’da sektörden yoğun bir katılımla düzenledik. Bu yılın ikinci çeyreğinde 18.sini düzenleyeceğimiz “Analog” temalı yarışmamızın hazırlıklarına devam ediyoruz.
Sektör Avrupa Yeşil Mutabakatı, Paris İklim Anlaşması ve COP28 gelişmelerini yakından takip ediyor. Sürdürülebilirlik başlığında yürüttüğünüz çalışmalar neler?
Eko-Etiket, Digital Ürün Pasaportu ve Sınırda Karbon Düzenlemeleri bu gelişmeler içerisinde en önemlileri… Bu gelişmeler sektörümüz için hem tehdit hem kendi içinde fırsatlar barındırıyor. İlgili mevzuat ve sektörün yeşil dönüşüm sürecini etkileyen belgelere adapte olup, bu konuda şimdiden yatırım ve hazırlıklarımızı yapmayı ve tüm bu gelişmeleri fırsata dönüştürebilmeyi hedefliyoruz.
Danimarka Konsolosluğu ile iş birliğimiz kapsamında Ekim 2023’te Avrupalı markalar ve hazır giyim kuruluşlarından oluşan CLOTH isimli küme bölgemizi ziyaret ederek üreticilerimiz ile sürdürülebilir üretim üzerine temaslarda bulundu. Delegasyon Türkiye’de tekstil alanında sürdürülebilirlik ve döngüsel ekonomi konusunda yeni bilgi ve anlayışları öğrenmeyi, yeni bağlantılar kurma amacıyla ziyaret gerçekleştirdi.
EHKİB olarak firmalarımıza URGE projemizle destek oluyoruz. Firmalarımızı baştan sona Avrupa Yeşil Mutabakatına uyumlu olmaları konusunda birebir danışmanlık hizmeti vermekteyiz. 22 firmanın katılımıyla yürüttüğümüz Hazırgiyim Sektöründe Sürdürülebilir Rekabetin Geliştirilmesi URGE Projemizi bu yıl sonuçlandırdık.
Projemizin kapanışında katılımcı firmalarla birlikte 2-6 Nisan 2023 tarihlerinde sürdürülebilirlik anlamında önemli çalışmalar yürüten İsveç’e yönelik bir inceleme gezisi düzenledik. Firmalarımızın sürdürülebilir üretime hazırlık yolunda takip etmesi gereken süreçleri anlatan bir el kitabı hazırlıyoruz. 2024 yılında yeni URGE projemizi hayata geçirmeyi hedefliyoruz. Hazırlıklarımızı yapıyoruz.
Bu yıl yürüteceğiniz projeler neler olacak?
2024 yılında ihracat kaybımızı telafi edebilmek adına yoğun bir dış pazar aktivitesi yapmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda ilk dış pazar faaliyetimizi Munich Fabric Start the Source fuarına 10 firmamızla katılarak gerçekleştirdik. Ana pazarımız Avrupa’da talep hala istediğimiz seviyede değil, ama en büyük pazarlarımızda gerçekleşen uluslararası fuarlara düzenli katılım sağlamamız oldukça önemli. MFS the Source Fuarı’nın ikincisi eylülde düzenlenecek. O fuarda da yer almak için gerekli hazırlıklara başlayacağız.
Geçen hafta düzenlenen PV Manufacturing Paris fuarımızı bitirdik. Birlik olarak 2. fuarımızı da tamamladık. PV Paris fuarından firmalarımız genel olarak memnun.
Temmuz ayında bu PV Paris fuarının ikincisi gerçekleşecek orada da Birlik olarak yerimizi alacağız. İtalya Alım Heyeti: Bir sonraki faaliyetimiz ise mayısta bir grup İtalyan alıcıyı İzmir’de ağırlamayı planlıyoruz. Üyelerimizden ön talepleri topladık heyetimize büyük ilgi var.
Yine Kuzey ülkeleri, İngiltere ve hedef pazarlarımız arasında yer alan ABD’ye yönelik yeni yılda projeler geliştirmeyi planlıyoruz. Bu pazarlara yönelik ilgili kurumlarla temaslarımız sürüyor.
Yeni projeleriniz hakkında bilgi verir misiniz?
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Kümelenme Destek programına EHKİB olarak 38 firma ve 6 partnerle birlikte başvuruda bulunduk ve olumlu bir dönüş bekliyoruz.
Bir diğer projemiz Kümelenme Destek başvurumuzun ardından, Interreg NEXT Akdeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı için hazırlıklarımıza hız kesmeden başladık Mart ayı projeye başvurmayı hedefliyoruz. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Interreg NEXT MED Programı 1. çağrısı, önemli bir bütçe ile sınır ötesi iş birliği projelerini destekleme fırsatı sunmakta ve Akdeniz Bölgesi’nde sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınmayı teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Akdeniz ülkelerindeki iş birliği kuruluşlarımızla partnerlik konusunda temaslarımız sürüyor.
SPOT:
Bu yılın ikinci çeyreğinde yetenekli gençlerin sektörümüze kazandırılması amacıyla Moda Tasarım Yarışması, “Analog” temasıyla 18. kez düzenleyeceğiz. Hazırlıklarımız sürüyor. Yarışmamıza 230 başvuru aldık. Finale kalan 10 tasarımcı seçildi. Sizlere yine çok güzel bir defile izleteceğimizi düşünüyorum. Ayrıca sürdürülebilir üretim, tasarım, trend takibi ve analizi, iletişim, pazarlama konularında üyelerimize yönelik eğitimlerimiz devam edecek.
Avrupa Türkiye’den stabil bir ekonomi bekliyor
Sertbaş, “Pazar kaybı 2024’de devam edecek. Yaklaşık 4 sezon başka ülkelerle çalışan müşteriyi geri döndürmemiz gittikçe zorlaşıyor her şey iyi gitse bile 2025 yılının sonunda ancak toparlanma başlayabilir. Avrupa ekonomisindeki olumsuzluklar müşteriler de fiyat baskısına sebep oluyor. Üretici olarak artan maliyetler ve azalan gelirler karşında dayanacak çok fazla gücümüz kalmadı. Avrupalı müşteriler Türkiye’den stabil bir ekonomi bekliyor fakat uzun süren ekonomik sıkıntılar karşında kayıpların devam etmesi kaçınılmaz. Ege Bölgesi olarak tasarım ve sürdürülebilirlikte çok iyiyiz. Avrupa standartlarının çok üstünde iş yapan firmalarımız var. Biz katma değerli işler yapmalıyız. Teknik giyime yönelinebilir” diye konuştu.
“ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ 1400 TL OLSUN”
Yılın son çeyreğinde toparlanma bekleyen hazır giyimciler: İş verene ödenen asgari ücret desteğinin 1400 TL’ye çıkarılması istihdama ve üretime olumlu katkı sağlar” mesajını veriyor. Burak Sertbaş, “Maliyet artışları nedeniyle rakiplerimize göre pahalı kaldığımız için müşteriler gitmeye başladı. Giden müşterinin yerine yenisini bulmak kolay olmuyor. İş verene ödenen asgari ücret desteğinin 1400 TL’ye çıkarılması istihdama ve üretime olumlu katkı sağlar” dedi.